Instytucja upadłości konsumenckiej jest skierowana do osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Jednakże bardzo często zdarza się, że przedsiębiorcy nie uda się spłacić wszystkich zobowiązań przed wykreśleniem wpisu o prowadzonej działalności z CEIDG, a wśród długów znajdują się zaległości względem ZUS czy podatki do Urzędu Skarbowego.
Od 24 marca 2020 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej w związku z wprowadzoną nowelizacją Ustawy o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw. Nowe brzmienie przepisów daje możliwość stosowania względem zadłużonych osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą przepisów postępowania tak, jak w przypadku konsumentów co powoduje, że osoby zadłużone prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą traktowane w taki sam sposób jak konsumenci.
Umorzenie zobowiązań upadłego stanowi podstawowy cel postępowania upadłościowego w postępowaniu dotyczącym osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, czyli w upadłości konsumenckiej.
Umorzenie zobowiązań upadłego może nastąpić na różnych etapach postępowania upadłościowego, co zależne jest m.in. od majątku upadłego czy źródeł jego dochodu.
Umorzenie obejmuje te zobowiązania upadłego, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości, które nie zostały wykonane w ramach planu spłaty wierzycieli.
Ustawodawca w art. 49121p.u. wskazuje zamknięty katalog zobowiązań, które nie ulegają umorzeniu w postępowaniu upadłościowym. Są nimi:
a) zobowiązania o charakterze alimentacyjnym,
b) zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
c) zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
d) zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
e) zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem,
f) zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Wśród wymienionego katalogu ustawodawca nie wskazał zobowiązań względem ZUS czy Urzędu Skarbowego.
Umorzeniu ulegają więc nie tylko długi prywatne, ale także długi publicznoprawne.
Zatem jeśli upadły przed dniem ogłoszenia upadłości posiadał zaległości względem ZUS czy US – zobowiązania te, jeśli nie zostaną wykonane w ramach spłaty wierzycieli, zostaną umorzone, niezależnie od tego że związane były one z prowadzoną działalnością gospodarczą.
