Funkcjonowanie w społeczeństwie polega na nawiązywaniu różnego rodzaju stosunków cywilno-prawnych. Stosunki cywilno-prawne to relacje przypominające umowy dwustronne, których podmiotem jest każdy z nas. Codziennie, często nieświadomie i bezwiednie nawiązujemy różnego rodzaju umowy cywilno-prawne, np. umowy sprzedaży produktów spożywczych w sklepie, biletu MPK czy np. umowę użyczenia książki koleżance z pracy.
W dzisiejszym wpisie przeanalizuję dla Państwa co dzieje się z zawartymi umowami cywilnymi, które zostały zawarte przed ogłoszeniem upadłości przez niewypłacalnego dłużnika.
Po pierwsze zasadą jest to, że po ogłoszeniu upadłości upadły traci zarząd nad własnym majątkiem, a prawo do władania składnikami majątku wchodzącego w skład masy upadłości przejmuje wyznaczony syndyk.
Po drugie jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości zobowiązania z umowy nie zostały wykonane w całości lub części, syndyk może, za zgodą sędziego-komisarza, wykonać zobowiązanie upadłego i zażądać od drugiej strony spełnienia świadczenia wzajemnego lub od umowy odstąpić ze skutkiem na dzień ogłoszenia upadłości.
Taka zgoda jest uzależniona również od celu postępowania upadłościowego, czyli jeżeli spełnienie świadczenia będzie prowadziło do wzbogacenia masy upadłości, czyli zasili konto upadłego to syndyk może zarządzić wykonanie zobowiązania. Ponadto sąd wydając zgodę na wykonanie umowy wzajemnej bierze także pod uwagę ważny interes drugiej strony umowy.
Podkreślić należy, że jeżeli syndyk odstępuje od umowy, druga strona nie ma prawa do zwrotu spełnionego świadczenia, chociażby świadczenie to znajdowało się w masie upadłości. Strona może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu wykonania zobowiązania i poniesionych strat, zgłaszając te wierzytelności sędziemu-komisarzowi.
Co ważne, z dniem ogłoszenia upadłości zobowiązania pieniężne upadłego stają się wymagalne, nawet jeśli termin ich płatności jeszcze nie nastąpił. Natomiast zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się na zobowiązania pieniężne i stają się również wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości.
Powyższe potwierdza m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1.8.2018 r. (II SA/Gd 32/18): “Wierzytelności niepieniężne, które stały się pieniężnymi w wyniku ogłoszenia upadłości, przekształcają się w natychmiast wymagalne. Przy czym należy zaznaczyć, że modyfikacja spełnienia świadczenia na podstawie art. 91 ust. 1 i 2 ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2344 ze zm.) dotyczy jedynie sytuacji, gdy wierzytelność już istnieje w dacie ogłoszenia upadłości, a jedynie nie nastąpił termin jej wymagalności”
