Do 30 listopada 2019 r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym opublikowano 32467 ogłoszeń związanych z toczącymi się postępowaniami upadłościowymi, w tym 542 dotyczyło ogłoszenia upadłości firm. Nie od dziś wiadomo, że prowadzenie własnej działalności gospodarczej zarówno dla dużych spółek, jak i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą wiąże się z ryzykiem poniesienia strat. Jednorazowy przypadek nieuregulowania zobowiązania nie rodzi obowiązku ogłoszenia upadłości, jednak gdy przedsiębiorca wpada w coraz to większe długi i tzw. spiralę zadłużenia, powinien rozważyć ogłoszenie upadłości.
Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 ustawy Prawo Upadłościowe wspomniany obowiązek należy wypełnić nie później niż w terminie trzydziestu dni od powstania niewypłacalności. Jak więc przedsiębiorca ma określić „właściwy czas” do zgłoszenia wniosku?
W myśl definicji niewypłacalności zawartej w art. 11 ustawy Prawo Upadłościowe dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, natomiast utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych następuje, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. W odniesieniu osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej odpowiedni moment złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości następuje, gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Ustalenie czy wielkość zobowiązań przedsiębiorstwa przekracza jego wartość powinno odbyć się poprzez bieżącą analizę zobowiązań podmiotu, terminów ich płatności oraz stanu zadłużenia. Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. W opisanej sytuacji finansowej kluczowym dokumentem finansowym, który należy poddać analizie jest wspomniany bilans ale również sprawozdanie finansowe podmiotu gospodarczego.
Przy ustaleniu takiego momentu osoby uprawnione do złożenia wniosku powinny wykazać się należytą starannością, co oznacza, że powinny na bieżąco monitorować stan zadłużenia. W momencie kiedy zbliża się stan, w którym spółka w sposób trwały zaprzestała płacenia długów i jej majątek nie wystarcza na ich zaspokojenie powinny podjąć próbę ogłoszenia upadłości.
Za “właściwy czas” z pewnością nie może być uznany moment, gdy spółka jest już bankrutem. Właściwym czasem na zgłoszenie wniosku jest zatem moment, w którym wprawdzie wszystkich wierzycieli nie da się już zaspokoić, ale istnieje jeszcze majątek spółki pozwalający na przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.
Wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości należy do obowiązków każdej z osób, która na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami. Tak więc w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą osobiście obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na niej samej, a w wypadku osób prawnych dotyczy on osób uprawnionych do ich reprezentowania, a zatem każdego z członków organów reprezentujących osobę prawną. Zgłoszenie we właściwym czasie wniosku o upadłość stwarza szansę na uwolnienie się od odpowiedzialności przedsiębiorcy, który odpowiada swoim majątkiem osobistym za nieuregulowane zobowiązania spółki, w przypadku, gdy ich egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Kolejną korzyścią jest brak sankcji karnej w postaci grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku na którą zgodnie z art. 586 Kodeksu spółek handlowych narażeni są członkowie zarządu spółki albo likwidatorzy, jeżeli nie zgłoszą wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo zaistnienia do tego warunków. Dodatkowo, nieterminowe zgłoszenie wniosku przez przedsiębiorcę, może skutkować orzeczeniem przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej (art. 373 ustawy Prawo upadłościowe) nawet do 10 lat.
Niezłożenie wniosku w odpowiednim terminie rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą po stronie dłużnika. W takim przypadku wierzyciel niewypłacalnego dłużnika ma prawo dochodzenia odszkodowania z tytułu poniesionej szkody. Szkoda w tym przypadku obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości z pewnością ma pozytywne skutki zarówno dla dłużnika jak i wierzyciela, dlatego ważne jest wniesienie go do sądu w odpowiednim czasie.
Jeżeli nie wiesz, czy w Twojej sytuacji nastąpił już odpowiedni moment do zgłoszenia wniosku lub masz problem z obliczeniem całego długu lub masz inne pytania związane z ogłoszeniem upadłości, zgłoś się do nas.
